بررسی کاربرد مدل دسته‌بندی چند معیاره Electre- TRI در تعیین اهمیت آثار محیط‌زیستی (مطالعه موردی: ارزیابی آثار محیط‌زیستی طرح سد و شبکه آبیاری- زهکشی اردبیل)

تعیین میزان اهمیت آثار محیط‌زیستی یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های فرآیند ارزیابی آثار محیط‌زیستی(1) در طرحها و پروژه‌هاست که بیشتر به ماهیت چند معیاره بودن این مسئله وابستگی دارد. در واقع اهمیت اثر محیط‌زیستی تنها مبتنی بر شدت آن اثر نیست و لازم است معیارهای دیگری نیز در تعریف اهمیت اثر لحاظ شدند. در این تحقیق برای نخستین بار در فرایند ارزیابی آثار محیط‌زیستی (EIA) در ایران، امکان‌سنجی کاربرد مدل TRI- ELECTRE به‌عنوان یکی از معتبرترین تکنیک‌های تصمیم‌گیری چند معیاره در تعیین اهمیت آثار محیط‌زیستی، مورد بررسی قرار گرفته و نتایج حاصل از کاربرد این مدل، با نتایج ارزیابی طرح سد و شبکه آبیاری- زهکشی اردبیل که به یکی از روش‌های معمول ارزیابی صورت پذیرفته، مقایسه شده است. در این تحقیق برای تعیین معیارهای برآورد اهمیت اثر، بررسی جامعی نیز در مراجع ملی و بین‌المللی به‌عمل آمده است. از جمله ورودی‌های مدل دسته‌بندی ELECTRE-TRI، علاوه بر ارزش کمّی معیارهای اثر محیط‌زیستی، وزن معیارهاست که با توجه به عدم وجود روش شناسی مدون جهت تعیین وزن معیارها در روش‌های موجود ارزیابی آثار محیط‌زیستی در ایران، در این تحقیق، از روش تلفیقی برای برآورد وزن معیارها استفاده شده است. به این ترتیب‌که وزن معیارها براساس مراجع بین‌المللی یا قضاوت کارشناسی با وزن بدست آمده معیارها از روش آنتروپی، تلفیق شده و نتیجه به‌منزله وزن نهایی معیار، وارد مدل شده است. نتایج حاصل از کاربرد مدل دسته‌بندی ELECTRE-TRI برای تعیین اهمیت آثار محیط‌زیستی فعالیت‌های طرح سد و شبکه آبیاری- زهکشی اردبیل و مقایسه آن با روش رایج استفاده شده در این طرح گامی به‌منظور معرفی روش‌های جدید ارزیابی آثار محیط‌زیستی در سطح جهانی و امکان‌سنجی کاربرد آن در فرایند EIA در ایران است و نگارندگان امید آن دارند که این تحقیق راهگشای انجام تحقیقات بیشتر در خصوص روش‌شناسی‌های موجود ارزیابی آثار محیط‌زیستی در سطح جهانی و ارتقای روش‌های موجود در کشور شود.